Globalisering is een wereldwijde trend die we ook in toenemende mate terugzien in de zorg. Steeds vaker kiezen patiënten ervoor om zorg in het buitenland af te nemen. Ook zorgprofessional gaan steeds vaker de grens over.
De beweging van patiënten om zorg over de landsgrenzen af te nemen wordt gedefinieerd als zorgtoerisme. Enkele decennia geleden waren het met name patiënten met een hoog inkomen uit ontwikkelingslanden die naar westerse landen trokken, om zorg van hogere kwaliteit af te nemen. Een relatief nieuwe ontwikkeling is dat patiënten over heel de wereld de grens over reizen voor een behandeling. Juist (voormalig) ontwikkelingslanden groeien in populariteit als bestemming onder dit type patiënten.
Bovenstaande afbeelding geeft een beeld van het aantal patiënten dat in en rondom de Benelux de landsgrenzen oversteekt. (Bron: Secretariaat-Generaal van de Benelux Unie, 2016)
Veranderende wet- en regelgeving maken zorg over de grens toegankelijker
Veranderende wet- en regelgeving zorgen ervoor dat Europeanen behandelingen in het buitenland steeds vaker vergoed krijgen door de zorgverzekeraar. Buiten Europa is dit vaak lastiger, daar moeten patiënten behandelingen vaker zelf betalen. Naast zorgbehandelingen reizen patiënten ook steeds vaker naar het buitenland voor welzijnsbehandelingen, bijvoorbeeld accupunctuur.
Waar gaan zorgtoeristen naar toe?
Het grootste deel van de Amerikaanse medisch toeristen vertrekken naar Azië voor een behandeling. De Verenigde Staten ontvangt op haar beurt vooral patiënten uit het naburige Zuid-Amerika en patiënten uit het Midden-Oosten. Opvallend is dat Europa vooral een uitstroom van medisch toeristen kent. De populairste bestemmingen voor Europese medisch toeristen zijn Noord-Amerika en Azië. Europese landen ontvangen slechts een aantal patiënten uit het Midden-Oosten en Afrika. Azië is veruit de populairste bestemming voor zowel Noord-Amerikanen, Afrikanen, Oceaniërs en patiënten uit het Midden-Oosten. In Azië zijn behandelingen als een heup of knie vervanging bijna vijf keer goedkoper dan in de Verenigde Staten (WHO).
Geavanceerde technologieën, korte wachtlijsten en lage tarieven voornaamste redenen voor zorg in het buitenland
Onderzoek wijst uit dat de beschikbaarheid van geavanceerde technologieën voor veel patiënten de voornaamste reden is om zorg in een ander land af te nemen (The McKinsey Quarterly, 2008). Ook betere kwaliteit van de zorg en het vermijden van lange wachtlijsten in eigen land zijn veelvoorkomende redenen. Bij cosmetische behandelingen maken vaak lage tarieven in het buitenland een behandeling aantrekkelijk. Binnen Europa komt het ook voor dat de afstand tot zorg over de grens korter is dan in eigen land.
Onwetendheid en cultuurverschillen vormen struikelblok
Zorg over de grens is echter nog lang niet vanzelfsprekend. Cultuurverschillen, zoals een zorgprofessional die een andere taal spreekt, kunnen een belemmering vormen. Ook is er veel onwetendheid onder patiënten. Zo vragen patiënten zich bijvoorbeeld af wat de mogelijkheden, consequenties en risico’s van zorg in het buitenland zijn. Bovendien is het niet altijd helder of de zorg in het buitenland vergoed wordt.
Steeds meer patiënten naar het buitenland voor zorg richting 2030?
Nu zijn er nog veel patiënten die zich laten tegenhouden door onduidelijke wet- en regelgeving om naar het buitenland te gaan voor zorg. Als die wet- en regelgeving helderder wordt richting 2030, zou het zo maar kunnen dat steeds meer patiënten besluiten de grens over te steken. Dit kan grote impact hebben op zorgprofessionals. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk dat informatievoorziening richting de patiënt en tussen zorgprofessionals over de grens gewaarborgd blijft. Bovendien zien we dat landen als Maleisië en Indonesië inzetten op zorgtoerisme, door een behandeling in combinatie met een herstelvakantie aan te bieden. Hierdoor worden infrastructuur en werkgelegenheid gestimuleerd, maar wordt ook de concurrentie voor Westerse zorgaanbieders groter. Zorgprofessionals zullen samen, over grenzen heen, moeten kijken hoe zij de patiënt optimaal kunnen faciliteren in zijn behoefte.